Διαχείριση αποβλήτων και Ρύπων

Απόνερα ελαιουργείων

Τα υγρά απόβλητα τα οποία προέρχονται από τα απόνερα των ελαιουργείων μετά την εξαγωγή του ελαιόλαδου καθώς επίσης και σε μονάδες επεξεργασίας βρώσιμων ελιών αποτελούν ένα σημαντικό κίνδυνο περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Τα έντονα προβλήματα ρύπανσης που προκύπτουν στο ευρύτερο περιβάλλον (έδαφος, νερό και αέρα) αντιμετωπίζονται με μια σειρά μεταχειρίσεις, που στοχεύουν στην ελαχιστοποίηση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Μερικά από τα μέτρα αυτά είναι η κατασκευή εξατμισοδεξαμενών πλησίον των ελαιουργείων, όπου συγκεντρώνονται τα απόνερα, η χρήση αερόβιων και αναερόβιων μεταχειρίσεων καθώς και η χημική οξείδωση με όζον, υπεροξείδιο του υδρογόνου (H2O2) ή /και UV ακτινοβολία, επίσης ο συνδυασμός χημικής και βιολογικής επεξεργασίας αλλά και ο διαχωρισμός των απόνερων ανάμεσα σε πολύτιμα συστατικά και σε απόβλητα (Λαζαρίδη, 2003). Θα πρέπει βέβαια να λαμβάνεται υπόψη το κόστος εγκατάστασης και υλοποίησης αυτών των μέτρων καθώς και άλλα τεχνικά εμπόδια (π.χ έλλειψη χώρου για κατασκευή εξατμισοδιαπνοής). Η εξάτμιση σε ανοικτές εξατμισοδεξαμενές, είναι η πιο κοινή τεχνική για την Κρήτη, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ρύπανσης των απόνερων από τα ελαιουργεία, κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους εγκατάστασης.

Έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία των υγρών αποβλήτων μπορεί να αποτελέσουν ένα άριστο εδαφοβελτιωτικό ή να χρησιμοποιηθούν για μερική αντικατάσταση των λιπασμάτων, λόγω του υψηλού βιολογικού φορτίου και της υψηλής θρεπτικής αξίας. Επίσης τα στερεά υποπροϊόντα των ελαιουργείων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή κομπόστας, η οποία έχει μεγάλη αξία στην λίπανση σε βιολογικούς ελαιώνες. Πιλοτικές μονάδες για την επεξεργασία αποβλήτων έχουν γίνει σε αρκετές περιοχές καθώς επίσης και κάποιες μονάδες για παραγωγή βιοαερίων.

Κίνδυνος μόλυνσης των υδάτων

Τα χημικά λιπάσματα, η κοπριά και η λάσπη από επεξεργασμένα απόβλητα που εφαρμόζονται στη γεωργία, σχετίζονται κυρίως με τον κίνδυνο μόλυνσης των επιφανειακών υδάτων από το φώσφορο και μόλυνσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων από τα νιτρικά.

Η εντατικοποίηση της γεωργίας που περιλαμβάνει υψηλές εισροές από νιτρικά λιπάσματα και νερό άρδευσης μπορεί να οδηγήσει σε υποβάθμιση του περιβάλλοντος μέσω μόλυνσης των υπόγειων και επιφανειακών υδάτων.

Η ποσότητα των νιτρικών που στραγγίζεται διαμέσου του εδάφους είναι σχετιζόμενη με το φυσικό περιβάλλον όπως και με το μέγεθος της βροχόπτωσης, την εδαφική δομή, το βάθος εδάφους, το πορώδες του εδάφους, το είδος βλάστησης, κτλ.

Διαχείριση ρύπων

Αρχικά, σημαντική είναι πρόληψη της δημιουργίας των απορριμμάτων. Στη συνέχεια η επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών και η ανακύκλωση είναι τρόποι μείωσης των απορριμμάτων στις καλλιέργειες.

Διαχωρισμός απορριμμάτων

Τα απορρίμματα καλλιέργειας διαχωρίζονται σε απορρίμματα φυτοπροστατευτικών προϊόντων (κενά συσκευασίας φυτοπροστατευτικών προϊόντων και λιπασμάτων) και λοιπά απορρίμματα. Είναι σημαντικό να γίνεται ο διαχωρισμός των απορριμμάτων στην πηγή προέλευσης τους, προκειμένου να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο ανακύκλωσης και να αποφευχθούν προβλήματα υγείας και ασφαλείας για τους εργαζομένους στη συλλογή και το χειρισμό των απορριμμάτων.

Διαχείριση απορριμμάτων

Η συλλογή των απορριμμάτων συνίσταται να γίνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα. γιατί η ύπαρξη απορριμμάτων για μεγάλο χρονικό διάστημα στους ελαιώνες αποτελεί εστία μόλυνσης προσελκύοντας έντομα και τρωκτικά.

Στους ελαιώνες επίσης, είναι απαραίτητο να καθοριστεί και να σημανθεί ευκρινώς χώρος συγκέντρωσης και αποκομιδής όλων των απορριμμάτων, φυτοπροστατευτικών και μη.

Οι ελαιοκαλλιεργητές είναι σημαντικό να εναρμονίζονται με τις ειδικές δεσμεύσεις κάθε περιοχής, περιοχών οικολογικά ευαίσθητων (μελέτες του ΥΠΕΧΩΔΕ ή Εθνικά Σχέδια Δράσης) καθώς και να προστατεύουν το αγροτικό τοπίο (αναβαθμίδες, ξερολιθιές, αναχώματα και τα φυσικά πρανή στα όρια των ελαιώνων).