ΔάκοςΒactrocera oleae : ταξη διπτερα Ο δάκος της ελιάς είναι αδιαμφισβήτητα ο κυριότερος εχθρός της ελιάς σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Η καταπολέμηση του δάκου για την Ελλάδα αποτελεί εθνική υπόθεση λόγω της σπουδαιότητας της ελιάς και του ελαιολάδου τόσο στη διατροφή του πληθυσμού όσο και στο εισόδημα χιλιάδων ελαιοπαραγωγών. Ο δάκος είναι έντομαο μονοφάγο, προσβάλει δηλαδή αποκλειστικά και μόνο την ελιά. Η προνύμφη εκκολάπτεται μετά από επώαση μερικών ημερών και τρέφεται από τη σάρκα της ελιάς ανοίγοντας έτσι ακανόνιστες στοές. Οι ιστοί που είναι γύρω από τις στοές εμφανίζονται χαλαροί και ο καρπός παραμορφώνεται και πέφτει στο έδαφος. Το λάδι τους έχει γεύση σκουληκιασμένου και είναι ακατάλληλο για βρώση επειδή έχει υψηλή οξύτητα (5 - 15%). Η ζημιά που προκαλείται από το δάκο στην Ελλάδα εκτιμάται γύρω στο 30% και σε περιόδους έντονης προσβολής στο 50% της αξίας της ετήσιας παραγωγής. Ο βιολογικός κύκλος του δάκου, δεν εμφανίζεται ο ίδιος για κάθε ελαιοκομική περιοχή. Και αυτό γιατί στη βιολογία του εντόμου παίζουν μεγάλο ρόλο οι τοπικές κλιματολογικές συνθήκες και οι θερμοκρασίες.
Kαταπολέμηση
1) Χημική καταπολέμηση α) Προληπτική μέθοδος (δολωματικοί ψεκασμοί) Η μέθοδος αυτή βασίζεται στη συνδυασμένη δράση πρωτεϊνικών ουσιών (ελκυστική ικανότητα) και κάποιου οργανοφωσφορικού εντομοκτόνου (καταπολέμηση). Το ψεκαστικό υγρό αποτελείται από μια υδατοδιαλυτή πρωτεΐνη (Dacus Bait, Entomella κ.α.) σε ποσότητα 2-3 κιλών ανά 100 κιλών νερού και από ένα εντομοκτόνο (fenthion, dimethoate, a-cypermethrin, b-cyalothrin κ.α.). Οι ψεκασμοί σχεδιάζονται και εκτελούνται από συνεργεία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ενώ τα έξοδα τους καλύπτονται κάθε χρόνο από ειδική εισφορά των παραγωγών. Ωστόσο για διάφορους λόγους πολλοί παραγωγοί προβαίνουν στην καταπολέμηση από μόνοι τους. β) Θεραπευτική μέθοδος (ψεκασμοί κάλυψης) Με τη μέθοδο αυτή γίνεται καταπολέμηση των προνυμφών του δάκου που βρίσκονται στον καρπό. Συνήθως γίνονται δύο ψεκασμοί στο διάστημα από Σεπτέμβριο μέχρι το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου ενώ σε περίπτωση πρώιμων προσβολών γίνεται ένας ψεκασμός τους μήνες Ιούνιο-Ιούλιο. Οι ψεκασμοί πρέπει να διακόπτονται ένα μήνα πριν τη συλλογή του καρπού ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος υπολειμμάτων στο παραγόμενο λάδι. 2) Βιολογικές μέθοδοι αντιμετώπισης Στην Ελλάδα έχουν εντοπιστεί αρκετά παράσιτα διαφόρων σταδίων του δάκου όπως το δίπτερο Prolasioptera berlesiana, διάφορα υμενόπτερα της οικογένειας Chalcididae (Pnigalio mediterraneus, Cyrtoptyx latipes, Eurytoma martelli, κ.α.) καθώς επίσης και το Opius concolor της οικογένειας Braconidae. α) Μαζική παγίδευση Κατά τη μαζική παγίδευση γίνεται χρήση μεγάλου αριθμού παγίδων μέσα στον ελαιώνα (μία παγίδα ανά δέντρο). Οι παγίδες ποικίλουν σε υλικό, μορφή και χρώμα και περιέχουν μία ή πολλές ελκυστικές ουσίες, ενίοτε σε συνδυασμό με μικρή ποσότητα εντομοκτόνου. Το μεγάλο προτέρημα της μαζικής παγίδευσης είναι η μειωμένη ή μηδενική χρήση εντομοκτόνου με τα συναφή πλεονεκτήματα στο χρήστη, το περιβάλλον και τον καταναλωτή. Το μόνο αλλά σημαντικό μειονέκτημα της μεθόδου είναι το υψηλό κόστος εργασίας. |